ΑΡΠΕΔΟΝΑΠΤΗΣ ΧΡΟΝΙΚΟ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ: ΜΙΑ ΣΥΝΤΟΜΗ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ

Στο νέο Ελληνικό κράτος (1830) ο πρώτος νόμος για την οργάνωση κτηματοκεντρικού συστήματος καταγραφής των εμπράγματων σχέσεων χρονολογείται από το 1836 επί βασιλείας του Όθωνα κατά τα πρότυπα του Γερμανικού Κτηματολόγιο με το Διάταγμα Περί Κτηματολογίου, ΦΕΚ αρ.70/1836 [εδώ]. Το ίδιο έτος δημοσιεύεται ο Νόμος Περί Υποθηκών, ΦΕΚ αρ.41/1836 [εδώ]. Ακολουθεί το 1856 ο πρώτος νόμος που καθορίζει το σύστημα δημοσιότητας των εμπράγματων σχέσεων είναι ο Ν.ΤΗ της 29/10-6/11 του 1856 [εδώ]. Με το νόμο αυτό οι μεταγραφές δικαιοπραξιών θα γίνονται στα γραφεία Υποθηκών και έτσι τελικά προκρίνεται ο θεσμός των Μεταγραφών και Υποθηκών.

Ωστόσο οι προσπάθειες για σύνταξη του Εθνικού Κτηματολογίου δεν εγκαταλείπονται τελείως. Η περίοδος 1910-1930 που χαρακτηρίζεται από έντονη κινητικότητα σε ότι έχει να κάνει με τη γη (διανομές αγροτικής γης, πολεοδομική νομοθεσία κτλ) ξεκινάει με το νόμο ΓΧΝΖ (3657) "Περί Κτηματικού Χάρτου και Οροθεσίας των Ακιτων Κτημάτων", ΦΕΚ Α αρ.120/1910 [εδώ] και συνεχίζει μετά από μια δεκαετία με το νομοθετικό διάταγμα Ν.Δ. της 5 Σεπτεμβρίου του 1923 "Πέρι Κωδικοποιήσεως των Περί Κτηματογραφήσεως Αστικών Ακινήτων", ΦΕΚ Α αρ.268/1923 [εδώ], βάσει του οποίου ιδρύεται το Κτηματολογικό Γραφείο Πρωτευούσης (Παλαιό Φάληρο-Καλλιθέα), χωρίς όμως τελικά οι προσπάθειες αυτές να ολοκληρωθούν και η χώρα να αποκτήσει Εθνικό Κτηματολόγιο. Αξίζει να σημειωθεί ότι ιδιαίτερη συμμετοχή στο Ν.Δ. 5 Σεπτ. 1923 είχε ο Πολιτικός Μηχανικός Δημήτριος Λαμπαδάριος, ο οποίος ίδρυσε και την Ανώτατη Σχολή Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών το 1917 (αρχικά τριετούς φοίτησης) στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο με σκοπό να εξασφαλίσει το τεχνικό κυρίως μέρος του κτηματολογίου.

Οι περιπέτειες της σύνταξης του Εθνικού Κτηματολογίου δε θα σταματήσουν εκεί, θα συνεχίσουν και τις επόμενες δεκαετίες ώσπου στα μέσα της δεκαετίες του 1980 με το νόμο 1647/1986, ΦΕΚ Α αρ.141/1986 [εδώ], ιδρύεται ο Οργανισμός Κτηματογραφήσεων και Χαρτογραφήσεων της Ελλάδας (Ο.Κ.Χ.Ε.), που μεταξύ άλλων θα είναι αρμόδιος για τη σύνταξη και την τήρηση του Εθνικού Κτηματολογίου. Σχεδόν μετά από μία δεκαετία, με την Κ.Υ.Α. με αριθμό 81706/6085/6-10-1995, ΦΕΚ Β αρ.872/1995 [εδώ] θα ιδρυθεί ως νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου με τη μορφή ανώνυμης εταιρείας η "Κτηματολόγιο ΑΕ", της οποίας όπως περιγράφεται απο την απόφαση "σκοπός είναι η μελέτη, η σύνταξη, η λειτουργία και η τήρηση του Εθνικού Κτηματολογίο".

Το σύγχρονο νομικό πλαίσιο για τη δημιουργία του Εθνικού Κτηματολογίου, ξεκινάει με το νόμο 2308/1995 με τίτλο "Κτηματογράφηση για τη δημιουργία Εθνικού Κτηματολογίου - Διαδικασία έως τις πρώτες εγγραφές στα κτηματολογικά βιβλία και άλλες διατάξεις", ΦΕΚ Α αρ.114/1995 [εδώ].Την περίοδο 1995-1996 ξεκινούν οι πρώτες πιλοτικές Κτηματογράφησης (Απόφ.71155/4394/1995] και Απόφ.72544/4615/1995) και ακολουθεί η πρώτη περίοδος Κτηματογρφήσεων του 1999-2000 όπου μπαίνουν σε καθεστώς Εθνικού Κτηματολογίου μεγάλα αστικά κέντρα και από την οποία θα ανοίξουν τα πρώτα Κτηματολογικά Γραφεία.

Η δεύτερη περίοδος διευρυμένων Κτηματογραφήσεων ξεκινάει το 2008 (αν θεωρηθεί ως μια ενιαία η περίοδος 1995-2000) και περιλαμβάνει το κύριο όγκο των δύο μεγάλων αστικών κέντρων της χώρας (Αθήνα, Θεσσαλονίκη), καθώς και τα υπόλοιπα αστικά κέντρα που δεν είχαν συμπεριληφθεί στη προηγούμενη Κτηματογράφηση. Από την περίοδο αυτή δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη η Κτηματογράφηση μεγάλου μέρους της Αττικής συμπεριλαμβανομένου και του Δήμου Αθηναίων.

Οι τελευταίες μελέτες κτηματογραφήσεων ξεκινάνε 2011 και το 2013 με πολλά προβλήματα στην εξέλιξή τους τόσο στη διαδικασία ανάθεσης των μελετών όσο και στη διαδικασία εκκίνησης της Κτηματογράφησης. Θεωρητικά ο θεσμός των Μεταγραφών-Υποθηκών θα αποτελεί ιστορικό γεγονός το 2020 οπότε και προβλέπεται να ολοκληρωθεί η Κτηματογράφηση και να ξεκινήσουν να λειτουργούν τα Κτηματολογικά Γραφεία σε όλη τη χώρα.

Το Κτηματολογικό Γραφείο, που περιγράφεται στο νόμο 2664/1998 με τίτλο "Εθνικό Κτηματολόγιο και άλλες διατάξεις", ΦΕΚ Α αρ.275/1998 (περισσότερα για τη λειτουργία του Κτηματολογίου εδώ), αντικαθιστά το θεσμό των Υποθηκοφυλακείων. Η λειτουργία του δεν έχει τη παραδικότητα που χαρακτηρίζει τα γραφεία Κτηματογράφησης και υπό προϋποθέσεις μπορεί να αποτελέσει ένα σταθερό χώρο επαγγελματικής δραστηριοποίησης μέρους των μηχανικών.

Τελευταία μεγάλη νομοθετική παρέμβαση που αφορά τη λειτουργία του Εθνικού Κτηματολογίου είναι ο νόμος 4164/2013 με τίτλο "Συμπλήρωση των διατάξεων περί Εθνικού Κτηματολογίου και άλλες ρυθμίσεις", ΦΕΚ Α αρ.156/2013 [εδώ] και με το άρθρο 1 καταργείται ο Ο.Κ.Χ.Ε. οι αρμοδιότητες του οποίου μεταφέρονται στην Κτηματολόγιο ΑΕ η οποία με τη σειρά της μετονομάζεται σε Εθνικό Κτηματολόγιο και Χαρτογράφηση Α. Ε. (Ε.Κ.Χ.Α. Α.Ε.) και η οποία είναι πλέον αρμόδια και για τη μελέτη, τη σύνταξη, τη λειτουργία και τη τήρηση του Εθνικού Κτηματολόγιο.